Τα γεγονότα του Πύργου τον Σεπτέμβριο του 1944

Τα γεγονότα του Πύργου τον Σεπτέμβριο του 1944

 Στον Πύργο έδρευε και δρούσε Τάγμα Ασφαλείας που είχε συγκροτηθεί στις 20/05/1944 με διοικητή τον ταγματάρχη Γεώργιο Κοκκώνη.  Στις 04/09/1944 οι Γερμανοί απεχώρησαν απ’τον Πύργο στα πλαίσια της γενικότερης αποχώρησής τους απ΄την Ελλάδα.

 Την αμέσως επόμενη μέρα ο Κοκκώνης ως διοικητής βγάζει την παρακάτω διακήρυξη με την οποία δηλώνει ότι παύει να βρίσκεται υπό τις διαταγές της κατοχικής κυβέρνησης των Αθηνών (οι Γερμανοί δεν είχαν αποχωρήσει ακόμα απ’την Αθήνα, αυτό έγινε στις 12/10/1944) και έθεσε τις δυνάμεις του υπό τις διαταγές της ελληνικής κυβέρνησης του Καϊρου. Ο Κοκκώνης την χαρακτηρίζει ως ελληνική βασιλική κυβέρνηση:

 

 

  "Παράνομος τύπος Κατοχής 1941-44" του Ν.Αναγνωστόπουλου, σελ. 235-6

   Η κυβέρνηση στις διαταγές της οποίας υπαγόταν πλέον το Τ.Α Πύργου είχε σχηματιστεί λίγες μέρες πριν. Συγκεκριμένα στις 02/09/1944 σχηματίστηκε κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην οποία συμμετείχαν και έξι εκπρόσωποι του ΚΚΕ/ΕΑΜ (5 υπουργοί – ένας υφυπουργός).

  Ο σχηματισμός αυτής της κυβέρνησης ήταν αποτέλεσμα μακρών διαπραγματεύσεων μεταξύ των πολιτικών του Καϊρου, των Άγγλων και του ΚΚΕ/ΕΑΜ, και φυσικά έχαιρε της αναγνώρισης όλων.

  

 Στις 05/09/1944 ο Κοκκώνης σε ένδειξη καλής θέλησης διατάσσει την απελευθέρωση κομμουνιστών κρατουμένων απ’τις φυλακές του Πύργου , αφού προηγουμένως είχε αρνηθεί  την πρόταση του συνταγματάρχη Κουρκουλάκου (διοικητή του Συντάγματος Ασφαλείας Πάτρας) να εγκαταλείψει τον Πύργο και να μεταβεί στην Πάτρα. Συγχρόνως συγκροτεί επιτροπή από 3 επιφανείς πολίτες τους οποίους απέστειλε προς συνάντηση και διαπραγματεύσεις με την ηγεσία του τοπικού ΕΑΜ/ΕΛΑΣ. Αυτοί μετέφεραν την  πρόταση του Κοκκώνη που ήταν να κρατήσει το Τ.Α Πύργου τον έλεγχο της πόλης μέχρι την άφιξη της ελληνικής κυβερνήσεως. Οι κομμουνιστές την απέρριψαν  και αντιπρότειναν την πλήρη διάλυση του Τάγματος και την παράδοση του οπλισμού του στον ΕΛΑΣ. Μία μέρα μετά στις 06/09/1944, έγινε και δεύτερη συνάντηση αυτήν την φορά μες στον Πύργο παρουσία του Κοκκώνη, η οποία επίσης δεν κατέληξε πουθενά.

 Μετά απ’ολ’αυτά ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στον Πύργο στις 08/09/1944. Ο Κοκκώνης σκοτώθηκε στην μάχη  και το Τάγμα Ασφαλείας διαλύθηκε. Ακολούθησε όργιο σφαγής απ'τους κομμουνιστές σε βάρος αντιφρονούντων.   

 Δεν θα επεκταθούμε στα  αιματηρά γεγονότα του Πύργου, αλλά θα τονιστούν τα εξής:

    -   Στις 02/09 το ΕΑΜ μπαίνει στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας

    -  Στις 05/09 το Τάγμα Ασφαλείας Πύργου διακηρύσσει ότι υπάγεται πλέον στις διαταγές της συγκεκριμένης κυβέρνησης, απελευθερώνει κομμουνιστές κρατουμένους και  στέλνει απεσταλμένους για συνομιλίες με το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ.

     -   Στις 05-06/09/1944 ο ΕΛΑΣ απαιτεί την διάλυση του Τάγματος και την παράδοση του οπλισμού του.

      -   Στις 08/09 ο ΕΛΑΣ επιτίθεται στον Πύργο.

Το παράδοξο είναι ότι ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε σε μία ένοπλη δύναμη η οποία πλέον υπαγόταν στην κυβέρνηση εθνικής ενότητας στην οποία και το ίδιο το ΕΑΜ συμμετείχε! Τυπικά, το Τ.Α Πύργου και ο ΕΛΑΣ ήταν πλέον σύμμαχοι.

 Παρ’ολ’αυτά ήταν προφανές ότι ο ΕΛΑΣ ήταν αποφασισμένος να διαλύσει το Τ.Α Πύργου με κάθε τρόπο. Αντί να χτυπήσει τους Γερμανούς, στα πλαίσια του αντιστασιακού αγώνα που ισχυριζόταν ότι έκανε,  που αποχωρούσαν ανενόχλητοι απ’τον Πύργο είχε στρέψει όλη την προσοχή του κατά του Τάγματος Ασφαλείας Πύργου το οποίο όμως πλέον υπαγόταν στην κυβέρνηση στην οποία ουσιαστικά υπαγόταν και ο ΕΛΑΣ!!!

 Αυτή η φαινομενικά αλλοπρόσαλλη στάση του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ δεν είναι δύσκολο να εξηγηθεί. Σκοπός του ήταν η κατάληψη της εξουσίας και για να το πετύχει αυτό έπρεπε να διαλυθούν οι υπόλοιποι ένοπλοι σχηματισμοί Ελλήνων. Δεν είχε πρόβλημα με τους μεμονωμένους ταγματασφαλίτες αν αυτοί αποφάσιζαν να παραδώσουν τα όπλα και να πάνε σπίτι τους ή ακόμα και να ενταχθούν στον ΕΛΑΣ. Τον ενοχλούσε όμως η ύπαρξη συγκροτημένων μονάδων που θα μπορέσουν να αποτελέσουν αντίβαρο στην δράση του, όπως τα Τάγματα Ασφαλείας στην προκειμένη περίπτωση.

 Γι’αυτό έκανε ότι ήταν δυνατόν για να τα διαλύσει, αδιαφορώντας για οτιδήποτε άλλο.

Τα στοιχεία για τα γεγονότα του Πύργου πάρθηκαν απ’το βιβλίο του Κώστα Καραλή "Ιστορία των δραματικών γεγονότων Πελοποννήσου 1943-1949", Α΄ τόμος σελ. 263-7